Jedna trećina svih dezinformacija su “lažne vijesti” koje služe političkim agendama, a prate ih clickbait sadržaji koji za cilj imaju zaradu.

foto: zastone

“Lažne vijesti” su najrasprostranjeniji tip dezinformacija u online medijima u BiH, a najčešće ih proizvode anonimni portali, pokazalo je istraživanje “Dezinformacije u online sferi: Slučaj BiH” koje je provelo Udruženje građana “Zašto ne” od novembra 2017. do novembra 2018.

Oko dvije trećine svih dezinformacija odnosilo se na političke teme i kreirano je sa političkom agendom, rekao je Darko Brkan, predsjednik Zašto ne tokom predstavljanja izvještaja u ponedjeljak u EU Info Centru.

“Anonimni portali su najveći proizvođači dezinformacija”, kaže on. “Komercijalni mediji su više sloni objavljivanju obmanjujućih informacija nego fabrikovanju”.

Iako dezinformacije najčešće prenose anonimni portali, individualni mediji koji su objavili najviše političkih dezinformacija nisu anonimni, pokazalo je istraživanje. Među njima su dva javna medija: Radio-televizija Republike Srpske i novinska agencija Srna.

Polovina od oko 500 analiziranih medija nalazi se u Bosni i Hercegovini, a za oko 140 anonimnih portala nije bilo moguće utvrditi lokaciju. Petina medija koji su u analiziranom periodu objavljivali dezinformacije i dosezali do publike u BiH su zapravo iz zemalja regiona, najviše iz Srbije.

Podaci iz baze podataka sa stranice “Raskrinkavanje” analizirani su pomoću “Association rule mining” algoritma koji prepoznaje kompleksne veze između pojedinačnih podataka u kompleksnim bazama, pojasnili su autori istraživanja. Analiza je pokazala grupe medija koji su skloni da kontinuirano, redovno i učestalo koriste jedni druge kao izvore i prenosioce istih dezinformacija, a “dezinformacijske mreže” su ilustrovane u nekoliko vizualnih prikaza dostupnih u izvještaju. Jedan od nalaza istraživanja u smislu postojanja takvih mreža je i grupa od 29 medija od kojih se 15 nalazi u Srbiji, a 14 u BiH (većinom u Republici Srpskoj) koju predvode RTRS u Bosni i Hercegovini i Sputnik, Informer i Blic u Srbiji.

Cijeli izvještaj “Dezinformacije u online sferi: Slučaj BiH” dostupan je na ovom linku. Izvještaj na engleskom jeziku dostupan je ovdje.