Brojni su primjeri medija i internet platformi na kojima se šire dezinformacije, propaganda i mržnja u BiH. Takvi primjeri prisutni su u tradicionalnim medijima, novim medijima i u komentarima i interakcijama korisnika na online medijima i društvenim mrežama. U prethodnom izvještaju dali smo pregled i primjere modela propagande, dezinformacija i mržnje u medijima i komunikacijama u BiH, a u ovom analizirali pojedine propagandističke i mrzilačke narative kako bi se stekao bolji uvid u njihovo porijeklo, poruke i širenje.

Istraživanje je provedeno između septembra i oktobra 2020. i uključuje četiri studije slučaja, propagandističke i mrzilačke narative usmjerene protiv migranta i izbjeglica, novinara, političke opozicije i Jevreja. Studije slučaja odabrane su u periodu od juna 2019. do juna 2020. godine i uključuju:

1. Inicijativu tadašnjeg ministra sigurnosti BiH Fahrudina Radončića da se migranti i izbjeglice izbace iz zemlje, koju je pratila medijska kampanja u aprilu 2020. godine;
2. Mrzilačku kampanju hercegovačkih portala i prijetnje smrću novinaru Nikoli Vučiću, koji je, krajem maja 2020. godine, na svom Twitter nalogu, kometarišući informaciju da se Zapadnohercegovački kanton proglasio „korona free zonom“, sarkastično pitao hoće li postati „fascism free“;
3. Fizički napad ministra unutrašnjih poslova Republike Srpske Dragana Lukača na opozicionog člana Skupštine RS Draška Stanivukovića u Skupštini RS krajem 2019. godine, koji je od strane vodećih medija u RS-u predstavljen kao pokušaj opozicije da destabilizuje vladu RS;
4. Narative mržnje prema manjinama, u ovom slučaju Jevrejima, pronađene u sekcijama za komentare na novinskim portalima i njihovim Facebook računima krajem januara 2020. za vrijeme Međunarodnog dana sjećanja na Holokaust.

Istraživanje je urađeno na osnovu zajedničke metodologije koja je rađena u zemljama Zapadnog Balkana (Albanija, Sjeverna Makedonija, Srbija, Crna Gora, Kosovo). Za svaki slučaj pregledani su medijski izvještaji različitih medija, uključujući Avaz.ba, Rtrs.tv, Klix.ba, Antimigrant.ba, USN.co.ba (mrzilački narativi protiv migranata i izbjeglica), Poskok.ba, Vrisak.info, Dnevnik.ba, Jabuka.tv, Grude.com, Build (mrzilački narativi protiv novinara), Rtrs.tv, Srna.rs, Atvbl.com i ATV (mrzilački narativi protiv političke opozicije), a pregledani su i komentari ispod članaka na online medijima i na njihovim Facebook stranicama. Članci su odabrani uz upotrebu ključnih riječi („migranti“, „Nikola Vučić“, “Lukač”, “Stanivuković”, “Jevreji”) u roku od jedne sedmice oko incidenta/događaja, dok je društvena mreža Facebook izabrana zbog svoje popularnosti u BiH.

Istraživanje je pokazalo da su u mainstream medijima u BiH prisutni mrzilački i propagandistički narativi prema određenim grupama i pojedincima, koji se dalje populariziraju u korisničkim komentarima. U slučaju migranata i izbjeglica i političke opozicije, takvi narativi potiču od osoba na vlasti i šire se preko mainstream medija. U slučaju mrzilačkih narativa protiv novinara, oni su kreirani putem pojedinih web portala i korisničkih poruka na društvenim mrežama. Narativi mržnje prema Jevrejima pronađeni su u korisničkim komentarima na nekim od najpopularnijih internetskih portala u BiH.

Istraživanje na engleskom jeziku pročitajte ovdje.

Istraživanje na bosanskom jeziku pročitajte ovdje.

Regionalni projekt „SNAŽNI: Inicijativa civilnog društva za reafirmaciju slobode medija i suzbijanje dezinformacija, propagande i govora mržnje na Zapadnom Balkanu i u Turskoj“ realizuju partnerske organizacije SEENPM, Albanski medijski institut, Mediacentar Sarajevo, Kosovo 2.0, Institut za medije Crne Gore, Makedonski institut za medije, Novosadska novinarska škola, Mirovni institut i Bianet, uz finansijsku podršku Evropske unije.