Dosije: Rat i brojevi
Dosije: Rat i brojevi
29/10/2012
Dosije "Rat i brojevi" predstavlja pregled tekstova koji sadrže brojeve i podatke o žrtvama rata, izbjeglicama, vojnim gubicima, zločinima i drugim detaljima relevantnim ili tek zanimljivim za taj period.
Brojevi bi u novinarstvu, kao i u svakoj drugoj ozbiljnoj djelatnosti, trebali imati snagu činjenica. Nažalost, znamo da često nije tako: i brojevi su podložni manipulacijama, raznovrsnim, manje ili više prikrivenim ciljevima i ciljanim iskrivljavanjima.
Kada smo počeli ovo istraživanje, osnovni cilj bio je provjeriti kako su se brojevi koristili za vrijeme rata. Osnovni zadatak projekta bio je da se pregledaju Oslobođenje i Glas srpski od 1992. do 1995. godine.
Tekstovi u kojima se kao potvrda ocjenama i stavovima navode brojevi – problematiziraju tako raznovrsne teme da bi, uz jedno opsežno istraživanje, preko brojki bilo moguće iskazati većinu raznovrsnih aspekata koji se tiču rata. Tako se uz pomoć brojeva, između ostalog, tretiraju poginuli, ranjeni, zatvoreni, zlostavljani, prognani, broj stanovnika u opkoljenim gradovima, broj vojnika koji su iz jedne armije prešli u drugu, broj ubijenih pripadnika manjinskih naroda (pripadnika naroda koji su se našli na pogrešnoj teritoriji), broj njemačkih maraka prikupljenih u njemačkim crkvama za borce u BiH, broj hljebova ispečenih u gradovima kroz koje prolaze izbjeglice iz Hrvatske…
Nažalost, raspoloživa dokumentacija Glasa srpskog je nepotpuna, mnogo brojeva i datuma nedostaje, tako da je materijal koji se istraživao u startu bio neadekvatan za sveobuhvatnu analizu.
U ovom istraživanju nismo se detaljnije bavili semantičkim mogućnostima brojeva, niti njihovim ideološkim potencijalom. Poznato je da brojevi, koliko god da otkrivaju činjenice o određenom ratnom sukobu, istovremeno i skrivaju istinu, odnosno njeno surovo naličje, jer tamo gdje dominiraju brojke obično ostaje skrajnut, prigušen realni čovjek sa svojom teškom pričom. Parafrazirajući poznatu novinarsku izreku, mogli bismo reći da jedna priča vrijedi koliko i hiljadu brojeva, ali problem je što su zadatak ovih istraživanja bile upravo te hiljade, a ne autentična ljudska iskustva.
Tragajući za načinom koji bi najviše odgovarao mogućnostima i ograničenjima obavljenog istraživanja, odlučili smo se za kratki pregled tekstova koji sadrže brojeve i podatke o žrtvama rata, izbjeglicama, vojnim gubicima, zločinima i još ponekim zanimljivim detaljima relevantnim ili tek zanimljivim za taj period. Imajući u vidu sve pretpostavljene nedostatke obavljenog istraživanja, pregled nam se čini najvjerodostojnijom i najadekvatnijom formom, uvjerljivijom od analize, koja bi zahtijevala mnogo kompleksniji i dugotrajniji istraživački pristup. Tekstove smo grupirali po temama, iako tu klasifikaciju nije bilo moguće realizirati
do kraja dosljedno: u mnogim prilozima spominju se brojevi koji se tiču više različitih oblasti koje smo istraživali.
Kompletan dosije "Rat i brojevi" dostupan je ovdje.