Usluge medijskog praćenja definisane u tenderu za izbor elektronskih medija. 

Tender za izbor elektronskih medija za praćenje rada opštinskog vijeća, načelnika i drugih organa vlasti, koji je Opština Kalesija objavila krajem maja, navodi kako se traži da radijski program načelniku Opštine ili “osobi koju odredi načelnik” omogući gostovanje ili prenosi izjave, a da televizijski program osigura “gostovanje u emisijama povodom bitnih datuma”.

U tenderskoj dokumentaciji za medijsko praćenje zakonodavne i izvršne vlasti, te pratećih  službi do kraja godine predviđeno je nešto više od 34.000 maraka. U taj iznos nije uračunat PDV koji je blizu 6.000 maraka.

Tender opisuje da je za radio predviđeno da emituje “Vijećničku hroniku“ poslije održane sjednice lokalne skupštine u trajanju od 90 minuta, a da TV stanica ima obavezu da priprema jednosatnu “Reportažu o urađenim projektima”.

Veća izdvajanja za medije pred izbore

Mediji koji budu izabrani na tenderu objavljivaće i oglase, saopštenja, čestitke i slične sadržaje koje bude dostavljala vlast u Kalesiji.

Budžetski novac za te namjene ravnomjerno je raspoređen. Po 17.095 maraka opštinska vlast je namijenila za prisustvo u radijskim i televizijskim programima.

Predviđeno je da njen rad izabrani mediji prate tokom sedam mjeseci. Rok za dostavljanje ponuda je 13. juni ili sredina prvog od preostalih sedam mjeseci do kraja 2018. godine.

Upadljiva je slučajnost da je tender za medije objavljen tek nakon vijećničke kritike, na sjednici Opštinskog vijeća održanoj 26. maja, da se raspodjela sredstava za medije prilagođava predstojećoj predizbornoj kampanji.

Tenderska dokumentacija na portalu javnih nabavki je objavljena tri dana poslije održavanja sjednice Opštinskog vijeća. Na tom zasjedanju je usvojen i rebalans budžeta prema kojem je stavka za medije u Kalesiji povećana sa 60 na 80 hiljada maraka. Povećanje budžetske stavke za medije takođe je praćeno optužbama vijećnika da je to učinjeno zbog predizborne kampanje za oktobarske izbore.

U Opštini Kalesija nisu odgovorili na naša pitanja, iako nam je službenik za odnose s javnošću rekao da će na njih biti odgovoreno istog dana.

Zbog potpunog ignorisanja naših pitanja nije bilo moguće saznati ni na koji način će biti potrošen ostatak budžetskog novca predviđenog za medije.

Legalna, ali apsurdna praksa

Raspisivanjem tendera sa ovakvim sadržajem načelnik Opštine Kalesija nije prekršio Zakon o javnim nabavkama BiH.

“Nije zabranjeno da ugovorno tijelo nabavlja usluge medijskog praćenja rada Opštine i opštinskog načelnika”, navode u Agenciji za javne nabavke BiH.

U Agenciji koja je odgovorna za adekvatnu primjenu Zakona o javnim nabavkama ne vide ništa sporno ni u uslovima koji se postavljaju medijima da su obavezni da prenose izjave načelnika ili “osobe koju odredi načelnik”.

“Trajanje gostovanja i prenosa izjava kroz tehničku specifikaciju, uz poštovanje načela Zakona, ne ugrožava primjenu Zakona o javnim nabavama”, smatraju u Agenciji.

Kalesija nije jedini primjer u Bosni i Hercegovini gdje se na ovaj način u skladu sa Zakonom o javnim nabavkama  kupuju medijske usluge za praćenje rada lokalne vlasti.

Takvu praksu Ivana Korajlić iz Transparency International BiH smatra apsurdnom, jer se javnim novcem plaćaju promocije načelnika ili političke stranke.

“U Zakonu o javnim nabavkama nisu propisana adekvatna ograničenja koja se odnose na zloupotrebu budžetskih sredstava u predizbornoj kampanji. Nije regulisano na koji način se javne institucije mogu oglašavati. Korištenjem zakonskih praznina legalno se zloupotrebljavaju ta sredstava. Postoji i osoba za informisanje u svakoj opštini koja je zadužena da informacije o radu načelnika i lokalne vlasti učini dostupnim i promoviše njihov rad, a ne da se dodatno izdvaja javni novac za te namjene”, kaže Korajlić.

Da  bi se zaustavilo takvo trošenje javnih sredstava, smatra Korajlić, potreban je precizniji zakonski okvir kojim će jasno biti regulisano na koji način se javne institucije mogu i šta smiju oglašavati u medijima.

“Zakonom o javnim nabavkama to nije regulisano. Propisane su procedure o objavljivanju tendera, transparentnosti, načinu na koji se provodi postupak, ali ne ulazi se u sam predmet medijskih usluga. U tom smislu ne postoje ograničenja. Bez toga okvira nemoguće je pričati o nadzoru plaćenog oglašavanja institucija u medijima, pravilima kada se smiju na taj način pojavljivati u medijima  ili eventualnom sankcionisanju”.