Neke informacije koje vaše vlasti kriju dostupne su preko sajtova stranih institucija. Pregledamo takve izvore.

 

U prvom delu ovog teksta virtualno smo posetili 5 institucija u SAD, tačnije podatke koje nude preko interneta, gde se mogu dobiti informacije o drugim zemljama. Objasnili smo da se nekada do takvih informacija može doći na internetu, ali ponekada treba podneti zahtev po zakonu o slobodnom pristupu informacijama (u SAD je to Freedom of Information Act ili skraćeno FOIA) da biste dobili detaljnije informacije ili dokumente.

U ovom nastavku ću vam pokazati još 5 izvora na kojima možete doći do informacija u vezi sa sopstvenom zemljom, a koje su iz različitih razloga malo poznate ili nisu uopšte poznate u vašoj zemlji.

1. The Global Terrorism Database (GTD), projekt Univerziteta u Merilendu (University of Maryland), je open-source baza koju čine podaci o terorističkim incidentima širom sveta od 1970. do 2008. Kako tvrde njeni autori, za razliku od drugih baza podataka o događajima, ova sistematski pohranjuje podatke o domaćim i međunarodnim terorističkim incidentima koji su se dogodili u pomenutom periodu i trenutno sadrži podatke o više od 87.000 slučajeva.

Kada sam prvi put pretražila ovu bazu, našla sam informacije o incidentima do tada nepoznatim u mojoj zemlji. Tako sam počela detaljnije da ih istražujem. U jednom slučaju pokazalo se da informacije nisu bile tačne i da su zasnovane na izvoru koji kasnije nije potrvđen.

U ovoj bazi imate 2 opcije pretrage. Jedna je po zemlji – kliknete na “browse by country”. Za Bosnu i Hercegovinu sam u vreme pisanja ovog teksta našla 152 incidenta koji su se desili posle 1991. Klikom na bilo koji od njih dobijate detaljnije informacije – datum, mesto, počinitelje, ishode, mete itd.

Druga opcija je takozvana napredna pretraga (advanced search). Kada sam ukucala reč Bosnia dobila sam 145 incidenata. Najveći deo ovih rezultata poklapa se onima iz prethodno opisane pretrage, ali ima i nekih razlika. Ovako je izgledala prva stranica s rezultatima te pretrage:

S desne strane na dnu tabele sa rezultatima videćete link ‘Show Expanded Results’. Klikom na njega dolazite do više detalja. Isto je i sa klikom na identifikacioni broj (‘ID number’) svakog incidenta.

Kao što ste mogli da primetite, rezultati za pretragu po reči ’Bosnia’ su samo iz perioda 1991-2008. Za rezultate pre tog perioda treba pretraživati po reči ’Yugoslavia’, uključujući i u opciji napredne pretrage (’advanced search’).

U prvom slučaju dobila sam 191 rezultat, počev od 1973. godine. U drugom slučaju dobila sam 226 rezultata. Razlika u broju rezultata je usled toga što su se neki incidenti u vezi sa građanima Jugoslavije dogodili širom sveta, ali ne u samoj Jugoslaviji.

Naravno, pretragu možete proširiti sa ove baze na druge novinarske izvore. Kada sam istraživala uz pomoć ove baze našla sam jedan incident koji se desio u Australiji, pa sam pokušala da nađem dnevne listove iz Australije iz tog vremena, a pomoć sam potražila i od kolega iz Australije, preko međunarodnih novinarskih mreža i njihovih mailing lista, kao što je Global Investigative Journalism Network i lista Global-L.

2. Namebase.org je još jedan izvor zanimljivih i verovatno do sada nepoznatih polazišta za priče. To je baza članaka na različite političke i paranormalne teme sa informacijama o autorima.

Ovaj sajt možete pretraživati po imenu osobe ili zemlje, ili jednostavno idite na link ‘Site search’. Kako je ova baza pokrenuta davno, Bosna nije na listi zemalja, ali ćete zato naći Jugoslaviju i dobiti ovaj dijagram:

Ispod ćete dobiti prozor za pretragu u koji treba da unesete vremenski opseg koji vas zanima. Šta god da vas zanima kao tema, predložila bih vam da označite sav period koji je dostupan za pretragu, a to je 1950 – 2009. Tako imate veće šanse da dobijete do tada nepoznate ideje za mnoga buduća istraživanja.

Da pogledamo samo prvih nekoliko rezultata ove pretrage:

Klikom na svaki od unosa dobijate dodatne informacije. Ako ih nema tu, dobili ste barem neko polazište pa ćete dalje tražiti u drugim bazama podataka, arhivama, bibliotekama ili usmenim izvorima.

Ako odete na link za pretragu na ovom sajtu i unesete ključnu reč Bosnia, dobićete sledeće rezultate (u vreme pisanja ovog članka), a klikom na svaki od naslova dobijate dodatne informacije:

Pretraga po reči Yugoslavia dala mi je ove rezultate:

Klikom na poslednji od rezultata dobila sam ovo:

Klikom na poslednji link moguće je da naručite da vam se dostavi tih 7 strana štampanog materijala koji se pominje.

3. The National Security Archive takođe omogućava da dođete do nepoznatih informacija o sopstvenoj zemlji. To je nezavisan i nevladin istraživački institut (i biblioteka) sa sedištem na Univerzitetu George Washington (The George Washington University). Njegova arhiva prikuplja i objavljuje dokumente sa kojih je skinuta oznaka tajnosti, a dobijeni su pozivanjem na zakon o slobodnom pristupu informacijama. Ova arhiva je takođe i repozitorij vladinih dokumenata na veliki broj tema koje se tiču nacionalne bezbednosti, stranih obaveštajnih aktivnosti i ekonomske politike SAD.

Ako odete na link za pretragu i ukucate kao ključnu reč Bosnia, dobićete (u vreme pisanja ovog teksta) 20 rezultata. Ovo su neki od njih:

•  The Secret History of Dayton: U.S. Diplomacy and the Bosnia Peace Process 1995
... Diplomacy and the Bosnia Peace Process 1995 home | about | documents | news | publications | FOIA | research | internships | search | donate | ...
... 2005 "Lessons From Bosnia, 10 Years On: A U.S. Commitment Can Work" by Roger Cohen New York Times November 20, 2005 Washington, D.C., November 21, ...
... , the leaders of Bosnia, Serbia, and Croatia agreed to end a war. The signing of the Dayton Peace Accords concluded one of the most challenging ...
... , the problem of Bosnia's defined -- and plagued -- the early years of Bill Clinton's presidency. Despite some significant successes during his ...
http://www.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB171/index.htm

•  Chapter 1 -- Briefing Governor Clinton in Little Rock
... the situations in Bosnia and Russia. On nonsubstantive matters, which were discussed only briefly, the DCI was heartened when Governor Clinton ...
... issues, Haiti, Bosnia, and Somalia. Senator Gore suggested that we include items on global environmental issues. Berger was charged with drawing ...
...-priority issues: Bosnia, Iraq, and Somalia. The Governor's interest obviously continued at a high level as these subjects were discussed ...
... detention camps in Bosnia, included biographic material on the three presidential candidates in South Korea, and discussed the background on the ...
http://www.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB116/cia/Chapter 1 -- Briefing Governor Clinton in Little Rock.htm

•  The U.S. and the Genocide in Rwanda 1994: Information, Intelligence and the U.S. Response
... new commitments in Bosnia if we can achieve a peace agreement, and also when we are working very hard to try to put the U.N. agreement in Haiti ...
... the UN response on Bosnia, declared that "Nigeria could not understand how the West could contemplate reinforcing UNPROFOR and withdrawing UNAMIR at ...
... UN approach on Bosnia, but also pressure for UNAMIR's withdrawal, which "is not just a Belgian idea", and recommending that its "mandate should ...
... primarily on Bosnia (Note 7), and he and Juppe discussed Rwanda during their May 11th meeting in Washington. (Note 8) Functional offices and ...
http://www.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB117/index.htm

•  The Hunt for Bin Laden
... Joint Endeavor (Bosnia). Although U.S. special forces have enjoyed significant successes, they have also suffered terrible catastrophes-as in ...
... activities in Bosnia and elsewhere. In Afghanistan, the aircraft has also been fitted with Hellfire missiles, giving it a dramatic new mission ...
... campaign in Bosnia and the role of intelligence in that action. This 1996 installment specifically looks at how effectively intelligence ( ...
... ground forces in Bosnia, an issue of obvious relevance to Afghanistan today. Document 8 "The Holloway Report," Joint Chiefs of Staff, August 23, ...
http://www.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB63/index.html

•  The Hunt for Bin Laden
... Joint Endeavor (Bosnia). Although U.S. special forces have enjoyed significant successes, they have also suffered terrible catastrophes-as in ...
... activities in Bosnia and elsewhere. In Afghanistan, the aircraft has also been fitted with Hellfire missiles, giving it a dramatic new mission ...
... campaign in Bosnia and the role of intelligence in that action. This 1996 installment specifically looks at how effectively intelligence ( ...
... ground forces in Bosnia, an issue of obvious relevance to Afghanistan today. Document 8 "The Holloway Report," Joint Chiefs of Staff, August 23, ...
http://www.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB63/index2.html

•  Torturing Democracy
... training in Bosnia and Afghanistan, among other things, during his ARB proceedings. And when we found this information out, of course, we ...
... he's never been to Bosnia. And the only time he's been to Afghanistan is when he was rendered there by the CIA. Jamil's latest ARB charges him with ...
... training in Bosnia and Afghanistan would be laughable, but for the fact of how serious it is. And they were keeping him incarcerated on that ...
http://www.gwu.edu/~nsarchiv/torturingdemocracy/interviews/george_mickum.html

•  The Taliban File
... , and spent time in Bosnia where the abuse of Muslim women apparently radicalized his views." In January of 2002, eight years after the 1994 ...
http://www.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB97/index.htm

 

•  Chapter 6 -- Reagan and Bush: A Study in Contrasts
... bombing Bosnia' or whatever." Thinking back on the transition from his eight years as Vice President to the four years as President, Bush ...
Square, Haiti, Bosnia, or Somalia, President Bush was uniquely and extraordinarily well informed. [123] Stansfield Turner, interview by the ...
http://www.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB116/cia/Chapter 6 -- Reagan and Bush A Study in Contrasts.htm

 

•  Principals Committee Meeting, March 23, 1994
... concerning Bosnia. Attendees viewed from left to right are U.S. Ambassador to the UN Madeleine Albright, National Security Advisor Anthony ...
http://www.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB117/index2.htm

 

•  Declassified British Documents Reveal U.K. Support for Indonesian Invasion and Occupation of East Timor
... , took in West Bosnia in 1943 as an officer in Hitler's forces after Hitler's March 1938 anschluss remains as one of the many serious questions ...
http://www.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB174/indexuk.htm

Probajte i sa rečju Yugoslavia. Neki od rezultata će vam biti poznati, ali vam mogu dati po neki dodatni detalj za koji niste znali ili novi ugao iz kojeg će nastati novo istraživanje. Klikom na neke od rezultata dobićete i dokumente.

4. The Air Force Historical Research Agency je repozitorij sa stotinama hiljada istorijski značajnih dokumenata vazdušnih snaga SAD. To je oko 70 miliona stranica zanimljivih istoričarima i istraživačima raznih vrsta – istorijati jedinica vazdušnih snaga, specijalne studije, lični dokumenti, izveštaji sa misija, usmene istorije, transkripti intervjua i još mnogo toga.

Na ključnu reč Bosnia nisam dobila rezultate, ali je upit Yugoslavia dao 230 rezultata. Naravno, neće vam svi oni biti korisni za istraživačke priče, ali je dobro pokušati. A ako naiđete na nešto zanimljivo možete i poslati zahtev po zakonu o slobodnom pristupu informacijama.

5.  Evropski sud za ljudska prava (the European Court of Human Rights – ECHR) ima verzije sajta na engleskom i francuskom. Na upit ‘Bosnia’ dobil sam samo 5 rezultata, od kojih se jedan tiče dva sudska slučaja u vezi sa Bosnom. Klikom na njih dobila sam ove informacije (a linkovi pod svakim od rezultata vode na dodatne informacije):

Produktivnija je bila pretraga na portalu Evropskog suda za ljudska prava za specijalizovanom za pretragu sudskih slučajeva. Na upit ‘Bosnia’ sam dobila 87 rezultata. Prva strana s rezultatima je izgledala ovako, a klikom na svaki od njih (bilo na naslove slučajeva, ‘Notices’ ili ‘Press Releases’, dobijate više informacija o konkretnom slučaju:

1. CASE OF SEJDIC AND FINCI v. BOSNIA AND HERZEGOVINA	506 Kb	27996/06 ; 34836/06	Bosnia and Herzegovina	22/12/2009		Press Releases
Judgment (Merits and Just Satisfaction)	Notice	Violation of Art. 14...	Court (Grand Chamber)	Selected for publica...
2. CASE OF TOKIC AND OTHERS v. BOSNIA AND HERZEGOVINA	124 Kb	12455/04 ; 14140/05 ; 12906/06 ;...	Bosnia and Herzegovina	08/07/2008		Press Releases
Judgment (Merits and Just Satisfaction)	Notice	Preliminary objectio...	Court (Fourth Section)
3. CASE OF RODIC AND THREE OTHERS v. BOSNIA AND HERZEGOVINA	189 Kb	22893/05	Bosnia and Herzegovina	27/05/2008		Press Releases
Judgment (Merits and Just Satisfaction)	Notice	Preliminary objectio...	Court (Fourth Section)	Selected for publica...
4. CASE OF DOKIC v. BOSNIA AND HERZEGOVINA	360 Kb	6518/04	Bosnia and Herzegovina	27/05/2010		Press Releases
Judgment (Merits and Just Satisfaction)	Notice	Violation of P1-1 ; ...	Court (Fourth Section)
5. CASE OF KUDIC v. BOSNIA AND HERZEGOVINA	69 Kb	28971/05	Bosnia and Herzegovina	09/12/2008		Press Releases
Judgment (Merits and Just Satisfaction)	Notice	Violation of Art. 6-...	Court (Fourth Section)
[show] [hide] : : 1 item(s)
6. CASE OF KARANOVIC v. BOSNIA AND HERZEGOVINA	96 Kb	39462/03	Bosnia and Herzegovina	20/11/2007		Press Releases
Judgment (Merits and Just Satisfaction)	Notice	Violation of Art. 6-...	Court (Fourth Section)
[show] [hide] : : 1 item(s)
7. CASE OF SULJAGIC v. BOSNIA AND HERZEGOVINA	388 Kb	27912/02	Bosnia and Herzegovina	03/11/2009		Press Releases
Judgment (Merits and Just Satisfaction)	Notice	Preliminary objectio...	Court (Fourth Section)
[show] [hide] : : 1 item(s)
8. CASE OF JELICIC v. BOSNIA AND HERZEGOVINA	131 Kb	41183/02	Bosnia and Herzegovina	31/10/2006		Press Releases
Judgment (Merits and Just Satisfaction)	Notice	Violation of Art. 6 ...	Court (Fourth Section)	Selected for publica...
	Translations
9. CASE OF PEJAKOVIC AND OTHERS v. BOSNIA AND HERZEGOVINA	99 Kb	337/04 ; 36022/04 ; 45219/04	Bosnia and Herzegovina	18/12/2007		Press Releases
Judgment (Merits and Just Satisfaction)	Notice		Court (Fourth Section)
[show] [hide] : : 1 item(s)
10. CASE OF HALILOVIC v. BOSNIA AND HERZEGOVINA	280 Kb	23968/05	Bosnia and Herzegovina	24/11/2009		Press Releases