Prijedlog zakona o “stranim agentim” naći će se i pred Skupštinom Republike Srpske 22. maja ove godine.

foto: Screenshot/YouTube/Reuters

Uprkos masovnim protestima Gruzijski parlament jučer je usvojio treće i posljednje čitanje zakona o "stranim agentima". Istog dana  Narodna skupština Republike Srpske (NSRS) najavila je da će se Prijedlog zakona o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija naći na dnevnom redu njihove sjednice zakazane za 22. maj ove godine.

Prema pisanju Al Jazeere Balkans (AJB), usvajanje zakona o “stranim agentima” u Gruziji je izazvalo negativnu reakciju opozicionih snaga koje smatraju da je taj zakon usmjeren na stigmatizaciju nevladinih organizacija i slobodnih medija.

Prijedlog Zakona o transparentnosti stranog uticaja izazvao je brojne reakcije i masovne proteste u Gruziji. AJB piše da je 13. maja ove godine na protestima provedeno najmanje 20 demonstranata, a Radio Slobodna Evropa/Radio Liberty piše da su demonstracije više puta nasilno gušene vodenim topovima, suzavcem i gumenim mecima.

Članovima opozicije je, kako se navodi, bilo zabranjeno da prisustvuju sastanku pravnog odbora 13. marta na kojem je poslanicima iz “Gruzijskog sna” trebalo samo 67 sekundi da razmotre i odobre zakon, što im je omogućilo da pređu na glasanje u punom sazivu.

Organizacije za zaštitu ljudskih prava ranije su pozivale "Gruzijski san" da povuče zakon. Iz Human Rights Watch (HRW) su naveli da je „Gruzijski san“ predstavio ovaj prijedlog zakona usred drugih nastojanja da se ograniče prava dok ta zemlja ide ka parlamentarnim izborima zakazanim za oktobar.

HRW je podsjetio da je krajem marta, vladajuća stranka u Gruziji predstavila još jedan zakon kojim će se ograničiti prava LGBT osoba i zabraniti, između ostalog, “okupljanja u cilju popularizacije istospolnih porodičnih ili intimnih odnosa“.

Reuters navodi da su zbog usvajanja zakona o “stranim agentima” u Gruziji, Sjedinjene Američke Države (SAD) upozorile da bi Washington mogao preispitati odnose sa tom zemljom, ukoliko navedeni zakon ne ispuni standarde Evropske unije (EU). Iz EU, koja je Gruziji dala kandidatski status u decembru 2023., saopšteno je da bi ovaj zakon mogao uticati na integraciju zemlje u EU. Prema pisanju RSE-a, SAD i EU su osudili usvajanje zakona i zbog sličnosti sa ruskim zakonom koji ruski predsjednik Vladimir Putin koristi da utiša neslaganje i uguši nezavisne institucije.

Novim zakonom, medijske kuće, nevladine organizacije i druge neprofitne organizacije u Gruziji ubuduće bi se trebale registrovati kao da "zastupaju interese stranih sila" ako više od 20 posto njihovog finansiranja dolazi iz inostranstva.

I Vlada Republike Srpske (RS) je na sjednici održanoj 21. marta 2024. u tajnosti utvrdila Prijedlog zakona o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija i uputila ga na dalje usvajanje u Narodnu skupštinu Republike Srpke (NSRS). Prijedlog zakona o “stranim agentima” u RS, uvršten je i u dnevni red sjednice Skupštine NSRS-a zakazane za 22. maj. Ovo je odlučeno na jučerašnjoj sjednici NSRS-a, a Prijedlog zakona je objavljen na stranici Ministarstva pravde RS.

Nevladine organizacije se, prema tom zakonu, obavezuju da podnesu prijavu Ministarstvu pravde RS u roku od 15 dana od prijema finansijskih sredstava ili druge vrste pomoći od stranog subjekta.

Predstavnici nevladinih organizacija u BiH su predali zahtjev za povlačenje nacrta ovog zakona koji je u javnosti poznat kao „zakon o agentima stranog uticaja“. Nacrt zakona o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija izglasan je u NSRS 28. septembra 2023., uprkos brojnim kritikama koje su upućivale različite organizacije i pozivanja na njegovo povlačenje.

Izvor: AJB, NSRS, RSE, Reuters