Izglasan Nacrt zakona o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija 

foto: NSRS

Treći dan zasjedanja Pete redovne sjednice Narodne skupštine Republike Srpske (NSRS) poslanici NSRS izglasali su Nacrt zakona o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija.

Od 65 prisutnih, 48 poslanika je glasalo za Nacrt, protiv je bilo 11, a suzdržanih je bilo šest poslanika NSRS.

Nakon glasanja o Nacrtu, glasalo se i na prijedlog Kluba poslanika SNSD-a za zaključak u okviru Nacrta zakona o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija koji je glasio: “NSRS odlučuje da se Nacrt zakona uputi na javnu raspravu jer se navedenim Nacrtom zakonom uređuju pitanja koja su od posebnog značaja za građane”. Za zaključak je glasalo 55 poslanika, niko nije bio protiv, dok je pet bilo suzdržanih, tako da je zaključak usvojen.

U srijedu, 27. septembra, drugog dana zasjedanja, obavljena je i rasprava o Nacrtu zakona o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija, a ministar pravde RS Miloš Bukejlović rekao je u NSRS da će se u skladu sa Nacrtom zakona o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija oformiti poseban registar tih organizacija osnovanih u RS koje “finansijski ili na drugi način pomažu strani subjekti kao agente stranog uticaja”.

Obrazlažući ovaj akt pred poslanicima NSRS, Bukejlović je precizirao da bi ovim aktom trebalo da se urede uslovi i način obezbjeđenja javnosti rada neprofitnih organizacija, te propišu druga pitanja u vezi sa njihovim djelovanjem kako bi to bilo što transparentnije.

U predloženom zakonu se neprofitne organizacije definišu isključivo kao one koje u “cijelosti ili djelimično finansiraju druge države, njihovi organi ili njihovi ovlašteni zastupnici, međunarodne i strane organizacije, strani državljani ili registrovane nevladine organizacije koje se finansiraju iz inostranstva...”. U saopštenju Vlade RS ranije je navedeno da “nepostojanjem zakona kojim se propisuje oblast javnosti rada neprofitnih organizacija, njihovo političko djelovanje, objavljivanje finansijskih izvještaja, vođenje poslovnih knjiga kao i nadzor nad zakonitošću rada i ostale odredbe o radu neprofitnih organizacija, stvaraju se pretpostavke za urušavanje pravnog sistema i ustavnog uređenja RS i čine štetne posljedice na rad organa i organizacija RS”.

Nacrtom se zabranjuje političko djelovanje ovih organizacija, koje bi morale Ministarstvu pravde RS dostavljati polugodišnji i godišnji finansijski izvještaj. Prema Nacrtu, materijali organizacija koji se objavljuju putem medija i informacionih i telekomunikacijskih mreža morat će imati oznaku “neprofitna organizacija”, što se također odnosi na medije koji se finansiraju stranim sredstvima.

Ovaj nacrt zakona posljednjih mjeseci kritikovale su različite organizacije te pozivale na njegovo povlačenje. Udruženje Umbrella, koje okuplja 13 istraživačkih neprofitnih medija, upozorilo je da bi obavezivanje neprofitnih organizacija da na svojim materijalima objavljuju bilo kakvu oznaku, koja predstavlja stigmatiziranje, otežala i onemogućila saradnju tih organizacija s drugim subjektima u zemlji.

Iz Transparency Internationala u Bosni i Hercegovini (BiH) kazali su da prijedlog da se posebno reguliše rad samo jednog broja neprofitnih organizacija, osim što je diskriminatoran, nije u skladu sa Evropskom konvencijom o osnovnim ljudskim pravima i slobodama, Ustavom RS i BiH, te zakonima o udruženjima i fondacijama i poreskom postupku RS. Prema njihovom mišljenju, ovakva rješenja imaju potencijal da stvore dodatni pritisak na slobodu govora, te služe kao uvod u otvorenu cenzuru i povod za zabranu rada nezavisnih organizacija, ali i slobodnih medija.

Reakcija na Nacrt je došla i iz Ureda visokog predstavnika u BiH odakle je poručeno da Vlada RS mora prestati sa udarima na pravo građana na udruživanje i da se ne treba plašiti kritika. “Ovakvom zakonu nema mjesta u demokratskom društvu i mora biti povučen”, rečeno je iz OHR-a BiH.

Ambasadori Upravnog odbora Vijeća za provedbu mira (PIC SB) pozvali su juče poslanike NSRS da glasaju protiv predloženog zakona, ističući da takvom nema mjesta u demokratskom društvu i da je u suprotnosti sa više puta ponavljanim opredjeljenjem rukovodstva RS da unaprijedi odvijanje procesa evropskih integracija.